Pauliina Uronen, grondstoffenonderzoeker: “Algen kunnen alles veranderen”

Als senior deskundige op het gebied van grondstoffen voor biobrandstof zet biologe Pauliina Uronen al sinds 2007 het onderzoek naar algen hoog op de agenda bij Neste. Zij gelooft dat dit microscopische wonder niet alleen het gehele speelveld in de brandstofsector kan veranderen, maar ook grote invloed kan hebben op de voedsel- en veevoederindustrie. In dit artikel deelt ze de vijf gebeurtenissen die haar carrière in grondstof-innovatie hebben vormgegeven.
 

1996: Haar draai vinden in biologie

Het zoölogisch museum in Helsinki (Finland), gebouwd in 1913, is een oud en groots Beaux-Arts gebouw. Dit is waar Pauliina Uronen, na jaren van zelfstudie, haar plek op de wereld wist te vinden.

In het museum zat de faculteit Biologie van de Universiteit van Helsinki. Als twintigjarige begon Pauliina Uronen daar aan haar studie. Het gaf de eerstejaars biologiestudent een magisch gevoel om in het museum te mogen studeren.

Bij de ingang werden studenten begroet door een opgezette Afrikaanse olifant en een magnifiek standbeeld van een eland, de gekroonde koning van de noordelijke bossen. Binnen in het gebouw hing de kenmerkende geur van gelakt hout, papier en opgezette beesten. Het was een geur die Uronen leerde te waarderen. Achter elke hoek scholen vreemde wezens en planten die tot de verbeelding spraken en Uronen nieuwsgierig maakte. Het was het begin van haar baanbrekende carrière als onderzoeker.

Hoewel het even duurde voordat ze zich thuis voelde in de natuurwetenschappen, was Uronen al sinds haar jonge jaren gefascineerd door de oneindige wonderen van de natuur.

Om te voorzien in het onderhoud van hun eigen zeilboot, zamelde Uronen, samen met haar vrienden van de zeeverkenners, flessen in en waste ze boten. In haar vrije tijd wandelde ze door de eindeloze Finse wouden en zeilde ze op de Baltische Zee.

"Ik leefde praktisch gezien in de natuur. Op mijn vijftiende bracht ik tien weekenden achter elkaar door in de buitenlucht", vertelt Uronen.

Toen de zorgeloze kinderjaren tot een eind kwamen en Uronen de middelbare school achter zich liet, had ze nog geen concrete toekomstplannen.

"Ik ben altijd al een rondzwervend persoon geweest en heb gedaan wat op mijn pad kwam.”

Voordat ze met biologie begon had Uronen al in een ander vakgebied gestudeerd. Ze ging eerst naar de Technische Universiteit van Helsinki om scheikunde te studeren, omdat ze dacht dat "het wellicht interessant zou zijn", en omdat de campus dicht bij haar huis lag. Daar stopte ze echter na twee jaar mee, omdat ze behoefte had aan een breder perspectief op de maatschappij en de ecosystemen.

Ze meldde zich aan voor een studie communicatiewetenschappen aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit van Helsinki. Ze was in eerste instantie teleurgesteld dat ze daar niet werd toegelaten, maar ze mocht het vak wel als minor volgen.

“Ik heb mezelf gezworen dat dit mijn laatste poging tot een nieuw begin zou zijn”

“De ene dag was ik in het lab te vinden en de andere dag volgde ik vakken aan de faculteit van  Communicatiewetenschap,” herinnert Uronen zich. Die vakken voorzagen in haar behoefte om abstract te denken en maatschappelijke vraagstukken te bespreken; vaardigheden die later in haar carrière goed van pas zouden komen.

Maar als twintiger bleef ze verlangen naar de natuurwetenschap. Ze besloot om zich nog één keer aan te melden voor een andere studie: biologie.

“Ik heb mezelf gezworen dat de aanmelding voor de faculteit Biologie mijn laatste poging tot een nieuw begin zou zijn. Geen nieuwe studies meer voor mij.”

Gelukkig voor Uronen was driemaal scheepsrecht.

Hoewel ze nog maar zelden in een tent slaapt, is die verwondering voor de natuur altijd gebleven. Haar enthousiasme, van zeilreizen in haar kindertijd tot colleges in het zoölogisch museum, leidde ertoe dat ze uitgroeide tot een wereldberoemde algenspecialist, vastberaden om te ontdekken hoe we van algen de volgende belangrijke grondstof voor brandstof, chemicaliën en de voedselindustrie kunnen maken.
 

2000: De wereld van algen ontdekken

"Er bestaan ronde en lange exemplaren, sommigen hebben schitterende zweepstaartjes of stekels en anderen hebben vlekken waarmee ze licht kunnen herkennen. En dan heb je ook nog soorten die een gif uitscheiden waarmee ze andere soorten kunnen vermorzelen en, uiteindelijk, op kunnen eten!” Dat is hoe Uronen de wonderen beschrijft van haar roeping: de wereld van de algen.

Uronen ontdekte haar passie toen ze bij een vijvertje stond, ergens in de Finse natuur. Het was het tweede jaar van haar studie en Uronen was monsters aan het verzamelen. Die bestudeerde ze dan onder de microscoop tijdens een vak dat werd gegeven door Åke Niemi, een bijzonder hoogleraar die zijn leven had toegewijd aan de Baltische Zee. Hij vormde voor Uronen een grote inspiratiebron.

Via deze hoogleraar, die de zee door en door kende, ontdekte Uronen dat het ecosysteem van de Baltische Zee haar roeping was. Een zomerbaantje en haar masterscriptie, over de schadelijke blauwgroene algen in een Fins meer, versterkte haar interesse in de wereld van de algen. Later zou ze voor haar PhD-onderzoek de schadelijke algen van de Baltische Zee onderzoeken.

"Een algencel kan zich om de dag vermenigvuldigen, wat de groeipotentie van algen gigantisch maakt"

Uronen ziet algen als uiterst wonderbaarlijke wezentjes.

"Ze vormen hun eigen universum, met tienduizenden soorten algen. Wat nog verbazingwekkender is, is dat ze net zo veel van elkaar verschillen als een naaldboom van een hond verschilt.”

Deze eencellige organismen zijn ook in een ander opzicht indrukwekkend. Hun chemische bestanddelen, zoals vet en eiwit, zitten allemaal in die ene cel. "Een cel kan zichzelf om de dag vermenigvuldigen. Algen zijn dus ongelooflijk efficiënt als je ze wilt kweken en oogsten. De groeipotentie is gigantisch.”
 

2007: De sprong naar het bedrijfsleven

Na haar sollicitatie voelde Pauliina Uronen zich buitengewoon kalm. Ze wist dat ze de baan zou krijgen. "Ik was jong en zelfverzekerd en was er zeker van dat ik veel te bieden zou hebben. Ik wist dat Neste mij voor deze baan nodig had."

Tot op de dag van vandaag is Uronen ervan overtuigd dat Neste een goede keuze heeft gemaakt door haar aan te nemen.

De aanstelling van een algenexpert was voor Neste onderdeel van een groter plan. Begin 2000 had het bedrijf een grote sprong in het diepe gewaagd door fors te investeren in Research & Development (R&D) voor hernieuwbare brandstoffen. Zo’n gewaagde zet is precies wat Uronen waardeert. "Het bleek niet alleen een commercieel succes te zijn, maar het heeft ook geholpen om de uitstoot te verminderen en de brandstofindustrie te veranderen", zegt Uronen.

"De wetenschap en haar onafhankelijkheid zijn voor mij altijd heilig geweest.”

Neste heeft een patent op de NEXBTL-raffineringstechnologie. Door deze technologie is het bedrijf uiteindelijk uitgegroeid tot 's werelds grootste producent van hernieuwbare diesel. In 2007 nam Neste de eerste hernieuwbare productie-unit in gebruik. Dit was ook het moment dat Neste haar oog liet vallen op algen. Neste was erop gebrand om de potentie van algen als hernieuwbare grondstof te onderzoeken.

Voor Uronen betekende de overstap van de academische wereld naar het werken voor een bedrijf ook het verlaten van haar vertrouwde wereld van de wetenschap. Ze maakte kennis met een voor haar volkomen onbekende wereld: het bedrijfsleven.

"Wetenschap en haar onafhankelijkheid zijn altijd heilig voor mij geweest, maar door deze baan aan te nemen kon ik al mijn kennis ten goede laten komen aan het bedrijf. De kans om mijn vaardigheden in te kunnen zetten voor Neste's algenproject was al vanaf het begin een grote motivatie voor me.”

Vijf jaar lang gaf Uronen leiding aan het algenonderzoek bij Neste. Het was haar taak om vast te stellen of het mogelijk zou zijn om op commerciële schaal brandstof te produceren door olie uit algen te winnen.

Het was zowel voor Neste als voor Uronen een periode waarin intens veel kennis werd opgedaan. Ze reisde van het ene naar het andere land, coördineerde Neste’s R&D met universiteiten en leidde Neste's eigen algenkweektesten. Ook ontmoette ze meer dan honderd startups op het gebied van algen en innovatie en werkte ze samen met verschillende universiteiten en onderzoeksinstituten om zoveel mogelijk wetenschappelijke kennis over algen te verzamelen.

In de loop van de tijd hebben Uronen en het algenteam van Neste veel kennis opgedaan over de algenwereld. Door rapporten op te stellen en financiële berekeningen en strategische inschattingen te maken, was Uronen de drijvende kracht en de motor die het algenproject draaiende hield.

"Het op wereldwijde schaal kweken van algen zou een enorme gamechanger zijn.”

Onder haar leiding ontdekte Neste uiteindelijk verschillende veelbelovende algensoorten. De conclusie, die vandaag de dag nog altijd overeind staat, was opwindend: "Het is duidelijk dat het op wereldwijde schaal kweken van algen een enorme gamechanger zou zijn op het gebied van hernieuwbare grondstoffen,” zo stelt Uronen.

Uronen legt het potentieel van algen uit:

“Algen zijn microscopisch van grootte en hebben alleen water, zon, koolstofdioxide en voedingsstoffen nodig om te groeien. Bovendien groeien ze in zout water, of zelfs in afvalwater, en verbruiken ze maar weinig zoetwater. Hierdoor wordt waardevolle grond vrij gemaakt voor de landbouw.

Ook het vermogen van de algen om zich voort te planten is verbijsterend, vervolgt Uronen.

"Algen kunnen ongelooflijk snel groeien en vermenigvuldigen. Veel soorten kunnen dagelijks worden geoogst. Het is ook interessant om te zien hoe we dat groeiproces kunnen manipuleren, zodat de algen belangrijkere stoffen kunnen produceren, zoals olie. Verbeeldingskracht is de enige beperking.”
 

2015: Het algenproject werd op de lange baan geschoven

Pauliina Uronen was hét gezicht van het algenproject bij Neste. Toch vond ze het niet erg toen er minder prioriteit aan werd gegeven.

Vijf jaar lang had Uronen al haar tijd, energie en expertise gestoken in het algenproject. Hoewel het duidelijk was dat algen in potentie als grondstof konden dienen voor brandstof, zagen Uronen en haar team ook in dat het veel inspanning zou vergen om algenproducten op een commercieel rendabele manier te produceren.

In 2015 besloot Neste daarom om het algenproject in de ijskast te zetten, in de zogeheten tracking and monitoring-modus.

Sommigen zouden misschien wanhopig zijn geworden over het mislukte project en blijven hangen in mogelijke misstappen. Uronen is echter niet één van die mensen. Ze heeft het algenproject nooit als een mislukking gezien.

"Ik was totaal niet teleurgesteld in mezelf of in ons team. Het was een weloverwogen en verstandige beslissing. Neste heeft de algen nooit helemaal opgegeven. Het bedrijf heeft alleen een strategische keuze gemaakt om zich op andere materialen te concentreren", zegt Uronen.

Neste besloot zijn grondstoffenportfolio verder uit te breiden en te focussen op het raffineren van afval- en reststoffen. Tachtig procent van Neste's jaarlijkse gebruik van hernieuwbare grondstoffen bestaat uit dat soort producten. "De nieuwe ingeslagen richting was een uitstekende beslissing,” volgens Uronen. "Hierdoor werd Neste 's werelds grootste leverancier van duurzame brandstof.”

Nadat het algenproject op de lange baan was geschoven, vond Uronen een nieuwe missie: Neste's langetermijnstrategie voor hernieuwbare grondstoffen en regelgeving voor hernieuwbare brandstof.

Uronen prijst haar baas, Markku Patajoki, die haar, precies op het moment dat ze behoefte had aan verandering, introduceerde bij Neste’s Public Affairs-afdeling en Ilkka Räsänen. Wat volgde was een periode die Uronen vandaag de dag beschouwt als de belangrijkste uit haar carrière tot nu toe.

Tussen 2014 en 2018 kwam de Europese Unie met nieuwe doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie en het klimaat voor het daaropvolgende decennium, tot aan 2030. Het was voor Neste essentieel om op de hoogte te zijn van de ontwikkeling van de nieuwe richtlijnen. Denk daarbij aan richtlijnen die zouden bepalen welke grondstoffen ‘populair’ zouden worden en welke misschien wel helemaal verboden zouden worden.

De wetenschappelijke expertise van Uronen, haar oog voor detail en haar inzicht in de business impact bleken van onschatbare waarde te zijn. Ze paste zich snel aan haar compleet nieuwe rol aan. Ze las en analyseerde zorgvuldig de conceptversies van nieuwe beleidsstukken en adviseerde Neste's Public Affairs-team over de inhoud. Ze vertaalde de regelgeving naar business impact. Hierbij voorzag ze de beleidsmakers van Neste van advies over welke hernieuwbare grondstoffen geaccepteerd zouden worden en welke duurzaamheidsvraagstukken in de toekomst het belangrijkst zouden zijn.

"Lobbyisten voorzien van feiten was een dankbare taak. Het sloot goed aan op mijn gedetailleerde manier van werken en mijn talent voor het vinden van belangrijke details in de bijlagen van de bijlagen,” zo herinnert ze zich. "Het was interessant om te zien hoe EU-richtlijnen impact hadden op de investeringsplannen van Neste, en op de ontwikkeling van hernieuwbare energie in de gehele EU.”
 

2019: De algen keren terug

Terwijl de bladeren rood en geel kleurden in de herfst van 2019, bezocht Pauliina Uronen de VS om een belangrijke reden. Het land is een hotspot voor onderzoek en commerciële productie op het gebied van algen. Uronen was ernaartoe gereisd om startups te ontmoeten en hun algenkwekerijen te bezoeken.

"Elke keer dat ik een nieuwe groep mensen ontmoet die algen kweken en hun successen zie, voel ik dezelfde opwinding die ik voelde als biologiestudente tijdens een veldonderzoek aan zee.”

In de jaren voorafgaand aan de reis was er veel veranderd op het gebied van grondstoffen. De algen kregen weer prioriteit in de werkzaamheden van Uronen.

Tegen 2019 had Neste al veel successen geboekt met hernieuwbare brandstof. Het was ook in dit jaar dat de wereld zich pas echt bewust werd van de bedreigingen van klimaatverandering. Nu de zoektocht naar duurzame en economisch haalbare grondstoffen ter vervanging van fossiele oliën urgenter was dan ooit, en er veel vooruitgang was geboekt in het onderzoek naar algen en de commerciële productie ervan, besloot Neste om nog één keer de wereld van de algen in te duiken.

Volgens Uronen, die zich in het team van Neste's Algae Initiative bezighoudt met onderzoek naar het potentieel van algen voor met name vliegtuigbrandstof, is de timing deze keer goed.

"Ik ben blij dat Neste is teruggekomen op haar besluit. Alles ligt nu open op het gebied van algen.”

Het reguleren van algen zou een belangrijke rol kunnen spelen in de strijd tegen de klimaatverandering en de wereldwijde ondervoeding.

Het doel van Uronen en haar team is om duurzame vliegtuigbrandstof te ontwikkelen en te produceren uit algenolie. "Maar we willen de algen niet alleen voor de brandstof kweken. Momenteel onderzoeken we hoe we meerwaarde kunnen creëren uit de gehele algenmassa," zegt Uronen.

Als haar team erin slaagt om het gebruik van algen te reguleren, zou dat een enorme stap betekenen in de strijd tegen klimaatverandering en wereldwijde ondervoeding. "Het kweken van algen met behulp van koolstofdioxide zou milieuvriendelijk zijn, terwijl land en water worden gespaard. De algen zelf zouden rijk zijn in voedingsstoffen en gemakkelijk kunnen worden ingezet voor vele doeleinden, van brandstof tot voedsel,” zegt Uronen. Momenteel werkt ze aan het opzetten van samenwerkingsverbanden en het ontwikkelen van verdienmodellen voor de toekomstige algenrevolutie.

De baas van Uronen is Jaakko Nauha. Hij is staat aan het hoofd van Neste’s Innovation New Business Platforms en waardeert Uronen’s diplomatieke aanpak in haar communicatie met alle verschillende partners die ze ontmoet.

"Ze weet altijd heel goed de nuances van verschillende werkomgevingen en culturen te doorgronden. Ze kent de zakenwereld door en door,” aldus Nauha.

Voor Uronen zijn algen, met al hun eigenaardigheden, nog altijd haar grote passie. Jaakko Nauha vertelt over een van hun zakenreizen naar de VS.

Na een lange werkdag gingen Nauha en Uronen naar het strand aan de Stille Oceaan om te genieten van de zonsondergang. "Het duurde niet lang of Pauliina was de zonsondergang al helemaal vergeten. Ze had wat kelp in het zand ontdekt, wat meteen haar aandacht trok,” herinnert hij zich.

De algenindustrie staat op het punt wereldwijd door te breken.

Uronen's enthousiasme, prestaties en leiderschap zijn bij Neste niet onopgemerkt gebleven. Ze werd onlangs aangesteld als fellow, een van de hoogst mogelijke prestaties in een onderzoekscarrière, met een specialisme in grondstoffen voor biobrandstof, duurzaamheid en regelgeving.

"Ik voel mij vereerd. Het is fantastisch dat mijn inspanningen worden erkend en gewaardeerd."

Volgens Uronen staat de algenindustrie op het punt om wereldwijd door te breken. Het ambitieuze doel van Neste is om van algen een winstgevende bedrijfstak te maken. De missie van Uronen en haar team is om dat te realiseren.

Het ontwikkelen van de algenindustrie is een complexe taak, zoals altijd het geval is met nieuwe ondernemingen.

"We moeten ons focussen op goede samenwerkingsverbanden. We moeten het geduld hebben om stap voor stap vooruitgang te boeken, in een realistisch tempo. Ik heb er alle vertrouwen in dat we daarin gaan slagen!”