Hoe ziet de recyclingindustrie voor plastic er over twintig jaar uit?
We spraken met Heikki Färkkilä, Vice President Chemical Recycling bij Neste, om dieper in de wereld van chemische recycling te duiken en te begrijpen welke spannende doorbraken er in het verschiet liggen voor deze snel ontwikkelende industrie.
Hoe recyclen we plastic over twintig jaar? Heikki Färkkilä, Vice President Chemical Recycling bij Neste, zegt er het volgende over: “De industrie zou zich moeten richten op de mogelijkheid om het hele systeem te laten draaien op basis van gerecyclede en hernieuwbare grondstoffen, zonder nieuwe fossiele brandstoffen. Daar ligt de grote doorbraak”
Färkkilä is vooral gefocust op de rol van recycling binnen dit plaatje. Hij ziet een toekomst voor zich waarin gemeenschappen over de hele wereld hun eigen afval lokaal verwerken en waarin zij nieuwe materialen maken van kunststoffen die anders op de vuilnisbelt terecht zouden komen, om deze vervolgens internationaal te verhandelen.
Afval zou in dit scenario een waardevolle grondstof worden. Volgens Färkkilä moeten we niet alleen kijken naar de mogelijkheden voor circulariteit in grondstoffen op lokale schaal, maar ook op internationale schaal. “We moeten onze benadering van plastic volledig heroverwegen. Van de manier waarop producten worden ontworpen tot het inzamelen van materialen voor hergebruik en recycling. Chemische recycling zal een veel grotere rol moeten gaan spelen dan momenteel het geval is.”
Färkkilä voorspelt dat we de komende decennia drie grotere doorbraken kunnen verwachten die deze toekomst mogelijk maken: een wereldwijde circulaire infrastructuur, risicovrije investeringen in chemische recycling en meerdere veranderingen in de regelgeving.
Doorbraak 1: een risicovrije industrie voor investeerders creëren
Vanuit een wetenschappelijk oogpunt is chemische recycling geen probleem. Van verschillende chemische recyclingtechnologieën, zoals vergassing, depolymerisatie en thermische liquefactie, is al bewezen dat ze werken. Maar deze technologieën worden momenteel vooral gebruikt voor kleinschalige demonstratie-installaties. Pas sinds kort worden deze technologieën ook commercieel ingezet. “Ik ben van mening dat verschillende technologieën naast elkaar kunnen bestaan,” zegt Färkkilä. “Ze hebben stuk voor stuk bepaalde voordelen en kunnen worden ingezet voor verschillende soorten materialen.”
In zijn toekomstvisie, waarin chemische recycling op verschillende locaties in de wereld lokaal wordt aangepakt, zou elke locatie kiezen voor een combinatie van verschillende recyclingtechnologieën die het best passen bij het volume en het soort afvalstromen waarmee zij te maken hebben.
Maar om dat mogelijk en betaalbaar te maken, moeten deze technologieën opschuiven van een demonstratieschaal naar een industriële schaal. Dat is waar volgens Färkkilä een doorbraak nodig is: "Investeren in chemische recyclingtechnologieën moet minder riskant worden, zodat deze technologieën ook in overweging kunnen worden genomen door pensioenfondsen, afvalbeheer- of energiebedrijven, die doorgaans in een omgeving met relatief weinig risico's opereren."
Op dit moment is het voor investeerders misschien moeilijk om in te schatten hoe rijp nieuwe recyclingtechnologieën en de bedrijfsmodellen eromheen werkelijk zijn. Om de vooruitgang van de industrie transparanter te maken en aan te tonen dat de nieuwe oplossingen opschalen, zou Färkkilä graag zien dat de bedrijven die chemische recycling nu al toepassen, delen hoeveel afval ze tot grondstof hebben verwerkt en hoeveel plastic ze op die manier hebben geproduceerd. "Ik zou graag zien dat de hele industrie deze volumes transparant gaat maken, want dat is de enige manier om de vooruitgang te laten zien naarmate technologieën zich ontwikkelen."
Duidelijkheid over de werkelijke omvang van verschillende chemische recyclingmethoden zal het voor investeerders gemakkelijker maken om te beslissen welke technologieën ze moeten steunen. Dat zal uiteindelijk leiden tot betaalbaardere chemische recyclingoplossingen op grotere schaal die het potentieel hebben om veel wijder verspreid te raken.
Färkkilä ziet nu al een bestaande vraag naar chemische recycling. ”De vraag naar gerecyclede materialen is veel groter dan het huidige aanbod.” Deze vraag komt met name vanuit sectoren die momenteel geen mechanisch gerecyclede plastics kunnen gebruiken. Medische toepassingen, bepaalde voedselverpakkingen of kinderspeelgoed mogen momenteel bijvoorbeeld alleen gemaakt worden met nieuwe kunststoffen. Plastic gemaakt van chemische gerecyclede bronnen kan echter aan dezelfde kwaliteitscriteria voldoen.
Maar de vraag vanuit merkeigenaren en consumenten alleen kan de wereldwijde vervanging van nieuwe fossiele materialen door gerecyclede hernieuwbare materialen niet afdwingen. Dat brengt ons bij de volgende noodzakelijke doorbraak.
Doorbraak 2: consequente en duidelijke internationale wetgeving
“Omdat chemisch recyclen nog een vrij nieuwe technologie is, is de wetgeving eromheen behoorlijk vaag,” vertelt Färkkilä. “In het berekenen van de wettelijke recyclingdoelstellingen is het bijvoorbeeld onduidelijk of chemisch recyclen officieel kan worden beschouwd als recyclen.”
Zolang de regelgeving alleen mechanische recycling als definitie van recycling hanteert, zijn er weinig stimulansen voor chemische recycling. Maar Färkkilä is blij dat dit begint te veranderen: "De eerste toonaangevende landen in Europa zien nu in dat we het niet hebben over concurrentie tussen mechanische recycling en chemische recycling, maar over het opbouwen van een portfolio met complementaire oplossingen." Dat komt tot uiting in wetgeving die chemische recycling beschouwt als een eigen vorm van recycling, en deze niet gelijkstelt aan energieterugwinning of vuilstort.
We hebben het niet over concurrentie tussen mechanische recycling en chemische recycling, maar over het opbouwen van een portfolio met complementaire oplossingen.
Zodra duidelijk wordt welke chemische recyclingmethoden waarschijnlijk op grote schaal zullen worden gebruikt voor de verwerking van afvalplastics, wordt het ook mogelijk om regelgeving in te voeren rond de standaardisering van de kwaliteit van het basismateriaal of het eindproduct. De internationale voorschriften moeten daar ook onder vallen, om de grensoverschrijdende handel in grondstoffen te vergemakkelijken.
Op dit moment is het volgens Färkkilä nog niet mogelijk om over kwaliteitsnormen te praten, omdat we nog niet weten welke methoden de dominante chemische recyclingtechnologieën zullen worden. Hij voegt eraan toe: "Ik geloof wel dat de discussie over de kwaliteit van het materiaal gaandeweg meer gestandaardiseerd zal worden".
Doorbraak 3: Waarde van plastic materiaal stimuleert wereldwijde investeringen in afvalinzameling
De grootste verandering die nodig is, is de uitbreiding van de infrastructuur voor de inzameling en verwerking van afval. Op dit moment verloopt de inzameling van plastic afval verre van perfect.
“Plastic komt niet in de oceanen terecht omdat het niet is gerecycled” zegt Färkkilä, “het komt in de oceanen terecht omdat het niet goed is ingezameld en beheerd. Naast het veroorzaken van grote milieuproblemen, is het niet laten circuleren van afval een enorme mislukking op het gebied van efficiënt gebruik van hulpbronnen.”
Voor veel soorten plastic verpakkingen bestaan nog geen goede recyclingoplossingen. Zonder die oplossingen wordt een groot deel van het plastic afval dat wij produceren slechts een kostenpost, en geen waardevolle grondstof die kan worden hergebruikt. Chemische recycling heeft het potentieel om dat te veranderen.
Plastic komt niet in de oceanen terecht omdat het niet is gerecycled. Het komt in de oceanen terecht omdat het niet goed is ingezameld en beheerd.
"Gekeken naar het grotere plaatje, heeft het vervoeren van plastic afval over lange afstanden niet veel zin.” In plaats daarvan vindt Färkkilä dat we moeten streven naar lokale oplossingen waarbij chemische recycling een rol speelt. Maar, zo voegt hij eraan toe, "er zal altijd een relevante afvalstroom zijn die naar mechanische recycling gaat, en die is ook nodig." Mechanische recycling levert echter niet dezelfde kwaliteit kunststoffen op als de oorspronkelijke primaire kunststoffen, en elk stuk plastic kan hooguit een paar rondes van mechanische recycling doorstaan.
"Dat is waar chemische recycling om de hoek komt kijken," legt Färkkilä uit. Chemische recycling breekt de kunststoffen af tot de moleculaire componenten die kunnen worden gebruikt om een volledig nieuwe kunststof te maken. In het proces wordt plastic afval, dat vandaag alleen een kostenpost is, omgezet in een waardevolle grondstof. Het kan worden verhandeld, geëxporteerd en teruggebracht in de wereldwijde kunststofindustrie. Färkkilä hoopt op een netwerk van gedecentraliseerde chemische recyclingfaciliteiten over de hele wereld. Deze zouden op regionaal niveau kunnen functioneren, of zelfs op lokaal niveau voor grote steden - een stapje voorwaarts ten opzichte van de huidige demonstratieschaal, maar niet zo groot dat het afval heel ver zou moeten worden vervoerd.
“De eerste fase van de recyclingoplossing moet relatief kleinschalig en goedkoop zijn,” zegt hij. Dit zou landen in de gelegenheid stellen om hun eigen plastic afval lokaal in te zamelen en het door middel van chemische recycling om te zetten in een grondstof voor de kunststofindustrie.
Die op kunststofafval gebaseerde grondstoffen moeten een verhandelbare grondstof worden.
Deze nieuwe infrastructuur vereist een nauwe samenwerking tussen afvalverwerkingsinstallaties en de kunststofindustrie om de productkwaliteit op peil te houden. Maar dat alleen is niet genoeg. Om dit echt een wereldwijde inspanning te laten zijn, moeten we volgens Färkkilä aan de kostencurve werken. “De voordelen van de opschaling moeten dusdanig groot zijn, dat ook ontwikkelingseconomieën zich oplossingen zoals deze kunnen veroorloven.”
Deze drie mijlpalen, die elk uit meerdere nog te ontwikkelen aspecten bestaan, kunnen Färkkilä’s visie van een plasticindustrie die bijna volledig draait op gerecyclede en hernieuwbare grondstoffen mogelijk maken. Hoewel recycling op lange termijn de ruggengraat vormt van een kunststofindustrie die vrij is van nieuwe fossiele grondstoffen, zullen hernieuwbare materialen ook een belangrijke rol blijven spelen. Geen enkele inzamelings- en recyclingwaardeketen is vrij van verliezen en deze kunnen worden gecompenseerd met hernieuwbare grondstoffen. Wat belangrijk is, is dat de hernieuwbare materialen compatibel zijn met de rest van de kunststofwaardeketen.
“Het is mijn visie, geen droom”, zegt Färkkilä. “Ik geloof niet dat het een kwestie is van ‘of het zal gebeuren’, aangezien we de wereldwijde plasticafval-uitdaging simpelweg moeten aanpakken en onze afhankelijkheid van nieuwe fossiele bronnen moeten verminderen met de beste beschikbare technologieën, waaronder chemische recycling. De enige resterende vraag is dus hoe snel we deze visie werkelijkheid kunnen laten worden."
Wat zijn de voordelen van het chemisch recyclen van plastic afval?
