Hoe geef je leiding aan duurzame innovatie: de zeven inspiratiebronnen van het technologische mastermind Lars Peter Lindfors

 Lars Peter Lindfors is een goeroe op het gebied van innovatie voor de toekomst - en die toekomst is duurzaam. Van de eerste landing op de maan tot het Amerikaanse platteland, en van Marie Curie tot de Scandinavische vindingrijkheid; de Senior Vice President Innovation bij Neste, wereldleider op het gebied van hernieuwbare energie, deelt wat hem inspireert tot het leiden van duurzame innovatie.

 
Verwacht hier het volgende te leren:

​   Hoe Scandinavische waarden duurzame innovatie bevorderen

​   Hoe 's werelds derde meest duurzame bedrijf innovatieteams opzet

​   Welke kwaliteiten volgens een duurzame innovatieleider belangrijk zijn voor mensen, culturen en alles daarbuiten

Je weet nooit waar een gesprek met het hoofd van de innovatieafdeling bij Neste toe zal leiden. Met dezelfde nieuwsgierigheid die hem heeft gedreven in zijn 30-jarige carrière op het gebied van duurzaamheidsoplossingen, en die hem verschillende prestigieuze prijzen heeft opgeleverd, neemt hij je in een oogwenk mee van 19e-eeuwse wetenschap naar Myers-Briggs testen, en van klimaatverandering naar Amazon.com.

Het levert een geweldig interview met hem op, maar het speelt ook een belangrijke rol in de manier waarop hij de Research & Development-teams aanstuurt die zich bij Neste buigen over duurzame innovatie. Neste is een wereldleider op het gebied van de productie van hernieuwbare brandstoffen die zijn geraffineerd uit afval en restproducten. Daarnaast ontwikkelt Neste ook hernieuwbare oplossingen voor de polymeren- en chemicaliënsector.

Aan Lars Peter Lindfors nu de taak om ons langs de belangrijkste invloeden uit zijn leven te leiden. En wat blijkt: door alles wat hij vertelt loopt een rode draad, van zijn eerste ervaringen tot aan de mensen, plaatsen, boeken en bedrijven die hem geïnspireerd hebben.

 
1. Buzz Aldrin

“Ik heb ooit iemand ontmoet die in een handomdraai mijn hele denkwijze overhoop wist te halen: de legendarische astronaut Buzz Aldrin. Het is een geweldige man die ik een aantal jaren geleden mocht ontmoeten tijdens een PR-campagne van Neste. Hij kwam op bezoek in het hoofdkantoor, praatte met ons en beantwoordde vragen. Zijn verhalen, en de dingen die hij samen met zijn co-piloot Neil Armstrong ondernam, zijn echt bewonderenswaardig. Én hij vertelt alles op een luchtige toon.

Iemand in het publiek vroeg hem: ‘Was je niet erg ongerust? Vroeg je je niet af, toen je op de maan stond, of je ooit nog thuis zou komen?’ Dat was inderdaad niet zeker, want de kans dat het zou lukken was maar 50 procent. Wat Buzz Aldrin toen zei, zal ik nooit vergeten.

Buzz beantwoordde de vraag als volgt: ‘Ongerust? Nee, dat was ik niet. Want ongerustheid is een zeer onproductieve gemoedstoestand.’ Ik heb zelf drie zoons, destijds nog tieners. Je wist nooit of ze 's avonds nog thuis zouden komen. Ik maakte me altijd zorgen en bleef laat op om op ze te wachten, dus de opmerking van Buzz raakte iets in mij. Daarna vertelde hij ons hoe hij en Neil de problemen die zij op hun pad waren tegengekomen hadden opgelost.

Buzz Aldrin leerde me dat ongerustheid een zeer onproductieve gemoedstoestand is.

Die nacht sliep ik onafgebroken door tot de volgende ochtend. Daarna ben ik nooit meer ongerust wakker geworden! Want ja, wat heb je eraan om ongerust te zijn?

Buzz Aldrin is toch wel de meest bijzondere persoon die ik ooit heb ontmoet. Terwijl Neil Armstrong zich uit het openbare leven terugtrok is Buzz altijd een waardevolle inspiratiebron gebleven. Vooral omdat hij openlijk zijn ervaringen en kwetsbaarheden deelt. De dingen die hij me geleerd heeft, draag ik tien jaar later nog altijd bij me.”

 
2. Het Amerikaanse Midwesten in 1981

“Als je zestien jaar oud bent, ben je nog vrij ontvankelijk voor nieuwe ideeën. Het was een periode die mij misschien wel het meest gevormd heeft: een jaar als uitwisselingsstudent in de VS.

In 1981 werd ik geplaatst in een klein dorpje dicht bij Toledo, Ohio. Het lag net ten zuiden van de Great Lakes, in een gebied waar veel Mexicanen en Latijns-Amerikaanse mensen woonden. Als zestienjarige kwam ik terecht in een gezin waar zowel de vader als de moeder nog geen dertig was. Beiden hadden net de universiteit afgemaakt en waren druk met hun eerste baan. Het was misschien geen rijk gezin, maar de contacten die ik dat jaar opdeed, veranderden mijn leven voorgoed.

In 1981 lieten ze ons een week in een van Chicago's sloppenwijken verblijven.

Zo raakte ik bevriend met een Venezolaanse uitwisselingsstudent die bij een christelijke organisatie verbleef. Via het netwerk van die organisatie konden we in 1981 een week in een van Chicago's sloppenwijken verblijven. Voor iemand uit een klein land als Finland, en uit een middenklasse familie, kun je je voorstellen hoe anders dat was.

Mijn carrière werd gevormd door dat jaar in Ohio. Ik deed destijds veel nieuwe culturele inzichten op die altijd een grote rol in mijn leven hebben gespeeld.”

 
3. Feitenkennis, geschreven door Hans Rosling, Ola Rosling en Anna Rosling Rönnlund

“Vanwege mijn achtergrond in de wetenschap, baseer ik mijn uitspraken graag op feiten. Ik kijk lijdzaam toe hoe er vandaag de dag nog maar zo weinig feiten zijn en zoveel meningen. Mensen gedragen zich daar ook vaak naar. Dat is waarom ik het boek Feitenkennis (Nederlandse vertaling uitgegeven door Spectrum, 2018) zo mooi vind: het laat je de wereld zien aan de hand van harde feiten. Ik vind het een heel goed middel tegen de huidige tijdsgeest.

De volledige Nederlandse titel van het boek is Feitenkennis: tien redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt. En dat is ook zo! Onze wereld wordt constant gereduceerd tot krantenkoppen en vaak dienen die alleen maar voor de aandacht. Dit werkt en daardoor lijkt het dat, waar je ook kijkt, pessimisme de overhand heeft.

Echter, in werkelijkheid is het tegenovergestelde het geval. Feitenkennis laat, aan de hand van feiten zien dat, wanneer we naar het grotere plaatje kijken - dus naar zaken als de wereldwijde levensverwachting, gezondheidszorg, inkomen, onderwijs voor meisjes, veiligheid - we er eigenlijk heel goed voor staan!

Een constructieve houding en het samen zoeken naar oplossingen, is blijkbaar niet sensationeel genoeg.

Dit kan natuurlijk erg makkelijk verkeerd geïnterpreteerd worden. Er is wel degelijk onrechtvaardigheid in de wereld en er gaan dingen verkeerd. Dat moeten we ook hard aanpakken. 2020 heeft ons een ongekende uitdaging gebracht. Het belangrijkste is dat we één overkoepelende uitdaging hebben, namelijk klimaatverandering. Maar zelfs op dat vlak vind ik het lastig dat het nieuws vaak zo alarmerend is. Ik heb begrip voor het feit dat er een noodzaak is om het zo te brengen. We moeten echt wakker worden. Maar misschien is de tijd van wakker worden nu wel echt voorbij en moeten we ons gaan richten op de vraag hoe we dit probleem samen gaan oplossen.

Kenmerkend voor onze tijd is dat sociale media ons aanmoedigen om tegengestelde standpunten in te nemen. Hierdoor lijkt het alsof we alleen verandering kunnen afdwingen door het hebben van een polariserende en provocerende mening. Een constructieve houding, en het samen zoeken naar oplossingen, is blijkbaar niet sensationeel genoeg.”

 
4. De probleemoplossende, Scandinavische houding

“Misschien is ons verhaal bij Neste wel een typisch Scandinavisch verhaal, over het scheppen van iets moois in moeilijke omstandigheden. Door onze bedrijfsgeschiedenis loopt een rode draad van technologische innovatie die al heel ver teruggaat.

Toen we nog een olieraffinaderij waren, deden we bijna niet aan eigen exploratie en productie. We konden niet op dezelfde manier geld verdienen zoals de grote oliebedrijven het deden: olie oppompen uit de grond, het in vaten opslaan en doorverkopen. Dus hoe konden we geld verdienen met alleen raffinering?

Het lukte ons door goedkopere, kwalitatief minder goede oliën in te slaan en ze te raffineren tot de meest hoogwaardige producten in de markt. We kochten Russische ruwe aardolie in, goedkoper, maar van mindere kwaliteit dan de ruwe Brent(olie) uit de Noordzee. In Finland konden we er hoogwaardige benzine van maken die we met veel winst naar Californië konden exporteren. Californië was toen al de strengste plek op aarde op het gebied van milieuvoorwaarden en duurzaamheid.

We hanteren nog altijd hetzelfde principe. We beginnen met afvalstromen, dus goedkopere en hernieuwbare grondstoffen van mindere kwaliteit, en zetten die dan om met de nieuwste technologie, de zogeheten NEXBTL-technologie. Dit is een techniek die ons in staat stelt om vanuit verschillende plantaardige oliën en dierlijke vetten grondstoffen te maken. Vervolgens kunnen we van die grondstoffen hernieuwbare koolwaterstoffen maken van topkwaliteit.

Het kostte behoorlijk wat bloed, zweet en tranen voordat hernieuwbare brandstof in 2015 begon op te bloeien.

Dit is de rode draad van de laatste zestig jaar van onze bedrijfsvoering. Het geeft de typische Scandinavische probleemoplossende houding weer. Het draait allemaal om de bereidheid om duurzame winstmodellen op te stellen. We hebben simpelweg nooit een overvloed aan ruwe aardolie gehad, dus we konden het ons niet veroorloven om lui te zijn.

Ik heb de laatste tijd veel aandacht besteed aan jonge mensen, aangezien we veel nieuw personeel hebben aangenomen. De jonge mensen die vandaag de dag bij een duurzaam bedrijf als Neste aan de slag gaan, hebben vaak geen idee van de hoeveelheid bloed, zweet en tranen die hier jarenlang is ingestopt voordat hernieuwbare brandstof in 2015 eindelijk begon op te bloeien. We kwamen niet in een gespreid bedje terecht. We moesten vanaf nul beginnen en constant innoveren om de juiste weg te kunnen bewandelen.”

 
5. BASF en de wil om te innoveren

“Ik vind het altijd interessant om te kijken naar zaken om ons heen en de manier waarop zij tot stand komen, zowel in de wetenschap, als in de maatschappij - en dan vooral binnen bedrijfsculturen.

Voor sommige bedrijven lijkt innovatie een gewoonte. Doorzettingsvermogen en de wens om te innoveren is bij deze bedrijven vaak vervlochten met de strategie. Ze zijn transformerend ingesteld. Hoe komt dat?

Neem bijvoorbeeld de Duitse chemiegigant BASF. Ondanks hun enorme omvang en vele verschillende activiteiten, volgen ze altijd hun eigen strategie en blijven ze innoveren. Of kijk naar Amazon, ook een leider op het gebied van innoverende bedrijfsvoering. Ik kijk op naar bedrijven met een dergelijke visie en doorzettingsvermogen. Ze hebben het transformeren van sectoren in hun DNA zitten.

Als je als bedrijf veranderingen teweeg wilt brengen, kun je niet slechts een maand vooruitkijken.

Aan de andere kant heb je ook veel bedrijven waarbij innovatie onmogelijk lijkt. Dat komt vooral omdat het tegen hun bedrijfscultuur ingaat. Ze kijken van kwartaal tot kwartaal en voeren alleen subtiele wijzigingen door. Maar als je als bedrijf veranderingen teweeg wilt brengen, kun je niet slechts een maand vooruitkijken. Je hebt een langetermijnvisie nodig.

Dat is ook een van de redenen waarom ik zo trots ben om bij Neste te mogen werken. Elke dag gaan we aan het werk en denken we niet aan de uitdagingen van volgend jaar, maar aan het creëren van duurzame groeiplannen voor de jaren 2030."

 
6. De geest van Marie Curie

"Ik heb altijd een grote belangstelling gehad voor de mentaliteit van wetenschappelijke pioniers zoals Marie Curie - van mensen die zo toegewijd zijn aan hun vakgebied dat de beloning minder belangrijk was dan het plezier dat ze beleefden aan hun nieuwsgierigheid en het verlangen naar kennis. Voor Curie was haar nieuwsgierigheid naar radioactiviteit zo groot dat ze stierf als gevolg van de blootstelling aan de materialen die ze onderzocht.

Dat is veel meer dan alleen toegewijd zijn. Ze was zich bewust van de risico's, maar haar nieuwsgierigheid, haar passie en wil om onderzoek te doen, was sterker. Mensen zoals Curie  en Nikola Tesla waren buitengewoon geïnteresseerd in hun onderzoek en de mogelijkheden die het bood. Dat is een eigenschap die ik bij veel van de onderzoekers uit mijn team bij Neste tegenkom; diezelfde immense toewijding aan hun eigen onderzoeksveld. Qua denkwijze zijn ze voor mij vergelijkbaar met Nobelprijswinnaars als Curie.

Ik vind het heerlijk om op hoog niveau een discussie te voeren met onze onderzoeksteams.

Ik heb het natuurlijk niet over mezelf! Mijn carrière als onderzoeker was maar van korte duur. Na 26 jaar als leidinggevende sta ik er nu ver vanaf.

Toch was ik altijd al geïnteresseerd in innovatie en R&D. Dit is deels te verklaren door de bewondering voor onderzoekers die in mij werd aangewakkerd door Marie Curie en haar tijdgenoten. Ik kan enorm genieten van een discussie met onze onderzoeksteams, zoals het team van de briljante Ulla Kiiski die achter de NEXBTL-technologie zit."

 
7. Myers-Briggs en de moeilijkste vorm van chemie

“Het verbinden van mensen is wat mij het meest inspireert. Het opzetten van de beste teams en onderzoeksgroepen is ook een soort chemie. Het is menselijke chemie, en die voelt soms als de meest uitdagende vorm!

Bij Neste zijn we altijd op zoek naar de meest effectieve combinatie van mensen, zoals mensen met verschillende denkwijzen, zowel introvert als extravert, met verschillende achtergronden en veel neurodiversiteit. Vandaar dat we de Myers-Briggs-testen al een hele tijd geleden hebben ingevoerd.

Ik kan me de eerste dag nog goed herinneren. We deden een oefening waarbij mensen met dezelfde persoonlijkheidskenmerken bij elkaar in een groep werden gezet. De resultaten waren ongelooflijk.

Ze moesten samen een toren zien te bouwen. Toen de tijd op was, had mijn groep het vijf keer geprobeerd en hadden ze een hele kleine toren opgezet. De andere groep, die bestond uit introverte mensen met veel oog voor detail, waren nog niet eens begonnen met de bouw. Ze waren voorzichtig aan het plannen en de communicatie verliep stroef.

Ik streef ernaar mijn teamleden voortdurend te laten groeien, zodat ze mij niet nodig hebben.

Wat ik me door de jaren heen heb gerealiseerd – iets wat ik onbewust heb geleerd dankzij mijn mentoren en mijn eigen fouten - is dat het mijn belangrijkste rol is om anderen te laten slagen. Zodra onze R&D-teams een idee hebben waar ik in geloof, wil ik ervoor zorgen dat ze over alles beschikken wat ze nodig hebben, zodat ze gelukkig en trots kunnen zijn op wat ze doen - en goede resultaten kunnen behalen.

Dit is met de jaren gegroeid. Ik realiseer me dat ik hier niet voor altijd ben. In mijn eigen leiderschapsteam streef ik ernaar mijn teamleden voortdurend te laten groeien, zodat ze mij niet echt nodig hebben.”